ความหมายของตรา
ธรรมจักรกับภูเขา หมายถึงหลวงพ่อธรรมจักร ซึ่งประดิษฐานอยู่ ณ วิหารบนไหล่เขาธรรมมูล ชาวเมืองเคารพนับถือความศักดิ์สิทธิ์ของพระพุทธรูปองค์นี้ว่า จะบันดาลความร่มเย็นเป็นสุขและความอุดม สมบูรณ์ให้แก่ตน ตัวอักษรย่อ "ชน" ดอกไม้ประจำจังหวัด คือ ดอกชัยพฤกษ์ ต้นไม้ประจำจังหวัด คือ ต้นมะตูม

หลวงปู่ศุขลือชา เขื่อนเจ้าพระยาลือชื่อ นามระบือสวนนก ส้มโอดกขาวแตงกวา

ประวัติ

    ชัยนาท แปลตามศัพท์มีความหมายว่า ชัยชนะที่มีเสียงบันลือ เป็นเมืองโบราณเมืองหนึ่ง ตัวเมืองเดิม ตั้งอยู่บริเวณฝั่งขวาแม่น้ำเจ้าพระยา ที่ปากคลองแพรกศรีราชาใต้ปากน้ำเก่า สันนิษฐานว่าคงจะสร้างขึ้น ในสมัยพญาเลอไทครองกรุงสุโขทัย ระหว่างพ.ศ. 1860-1879 เมืองนี้จึงได้ชื่อว่า เมืองแพรก หรือเมืองสรรค์ มี ฐานะเป็นเมืองหน้าด่านทางใต้ เมื่อกรุงสุโขทัยเสื่อมอำนาจลง เมืองแพรกได้กลายเป็นเมืองหน้าด่านทางตอน เหนือของกรุงศรีอยุธยา ต่อมาได้เกิดชุมชนใหม่ไม่ไกลจากเมืองสรรค์ มีเจ้าสามพระยาเป็นผู้ครองเมือง ซึ่ง ต่อมาได้ขึ้นครองกรุงศรีอยุธยา ทรงพระนามว่าสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2 เมืองที่เกิดขึ้นใหม่นี้เป็นเมือง ใหญ่มีชื่อว่า ชัยนาท ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ย้ายตัวเมืองจากบริเวณแหลมยาง มาตั้งตรงฝั่งซ้ายแม่น้ำเจ้าพระยา ส่วนเมืองสรรค์นั้นเสื่อมลงเรื่อย ๆ เพราะผู้คนอพยพมาอยู่ที่ชัยนาทเป็น ส่วนใหญ่ ในที่สุดก็กลายเป็นเพียงอำเภอหนึ่งของชัยนาทเท่านั้น ชัยนาทเป็นเมืองยุทธศาสตร์ที่สำคัญเคยใช้ เป็นที่ตั้งทัพรับศึกพม่าหลายครั้ง และมีชัยชนะทุกครั้งไป จึงเป็นที่มาของชื่อ เมืองชัยนาท แห่งนี้

สภาพทางภูมิศาสตร์

    ที่ตั้งและอาณาเขต จังหวัดชัยนาทตั้งอยู่บริเวณ ริมฝั่งซ้ายของแม่น้ำเจ้าพระยา และเป็นตอนเหนือสุดของภาคกลาง สูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง 16,854 เมตร ห่างจาก กรุงเทพมหานคร ประมาณ 195 กิโลเมตร มีพื้นที่ประมาณ 2,469.746 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 1,543,591 ไร่ มีอาณาเขตติดต่อจังหวัดต่างๆดังนี้ คือ

• ทิศเหนือ : จังหวัดนครสวรรค์ และ อุทัยธานี
• ทิศใต้ : จังหวัดสิงห์บุรี
• ทิศตะวันออก : จังหวัดนครสวรรค์ และ สิงห์บุรี
• ทิศตะวันตก : จังหวัดสุพรรณบุรี และ อุทัยธานี

ลักษณะ ภูมิประเทศ และภูมิอากาศ

    จังหวัดชัยนาท มีลักษณะ ภูมิประเทศโดย ทั่วไป เป็นพื้นที่ราบลุ่ม มีแม่น้ำสายหลัก 3 สาย ไหลผ่านพื้นที่ต่างๆ ทั่วทุกอำเภอ คือ แม่น้ำเจ้าพระยา แม่น้ำท่าจีน และแม่น้ำน้อย นอกจากนั้น ยังมีระบบการชลประทานถึง 9 โครงการ มีพื้นที่รับน้ำจากโครงการ จำนวน 707,732 ไร่ หรือประมาณ ร้อยละ 50 ของพื้นที่ทั้งจังหวัด และเป็นที่ตั้งของ เขื่อนเจ้าพระยา ส่วนพื้นที่ ที่อยู่นอกเขต ชลประทาน สามารถพัฒนาแหล่ง น้ำใต้ดินมาใช้ในรูปประปา บาดาลได้ ลักษณะภูมิอากาศคล้ายกับ จังหวัดใกล้เคียงในภาคกลาง มีฝนตกเฉลี่ย 835.4 มิลลิเมตร และอุณหภูมิเฉลี่ย 28.2 องศาเซลเซียส

ประชากร

    ชัยนาทมีประชากร จำนวน 350,593 คน แยกเป็นชาย 171,930 คน เป็นหญิง 178,663 คน เฉลี่ย 142 คน/ตารางกิโลเมตร แบ่งการปกครองออกเป็น 6 อำเภอ 2 กิ่งอำเภอ ได้แก่

• อำเภอ เมือง
• อำเภอ วัดสิงห์
• อำเภอ หันคา
• อำเภอ สรรคบุรี
• อำเภอ สรรพยา
• อำเภอ มโนรมย์
• กิ่งอำเภอ หนองมะโมง
• กิ่งอำเภอ เนินขาม

ประเพณี

งานมหกรรมหุ่นฟางนก     เป็นการนำฟางข้าวที่ไม่ได้ใช้ทำประโยชน์ มาประดิษฐ์เป็นรูปนก ขนาดใหญ่หลายชนิด โดยนกแต่ละชนิดนำมาติดตั้งบนรถแต่ละคัน ซึ่งตกแต่งไว้อย่างสวยงามเป็นรูปขบวน หลังจาก การประกวด หุ่นฟางนกทั้งหมดจะนำมาตั้งแสดงที่ บริเวณ สนามหน้า ศาลากลางจังหวัด กำหนดจัด งานประมาณต้นเดือนกุมภาพันธ์ของทุกปี นอกจากนี้ในบริเวณงานจะมีการออกร้านจำหน่าย สินค้าพื้นเมือง และ ผลิตผลทางการเกษตร

งานส้มโอชัยนาท     งานส้มโอชัยนาท งานส้มโอชัยนาท ชัยนาทเป็นจังหวัดที่สามารถปลูกส้มโอทุกพันธุ์ได้ผลดี ส้มโอสายพันธุ์ที่มีชื่อเสียง ของจังหวัดชัยนาท คือ ส้มโอพันธุ์ขาวแตงกวา ซึ่งมีลักษณะพิเศษดังนี้ คือ ผลกลม ผิวเรียบ เปลือกบาง รสหวานกรอบ อมเปรี้ยวนิดๆ ไม่มีรสขม ปัจจุบันจังหวัดเร่งส่งเสริมให้เกษตรกรชาวสวนปลูกกันเป็นอาชีพ และจัดงานส้มโอเป็นประจำทุกปี ช่วงระหว่างปลายเดือนสิงหาคม หรือต้น เดือนกันยายนที่บริเวณหน้าศาลา กลางจังหวัดชัยนาท มีกิจกรรมที่น่าสนใจ คือ การประกวดส้มโอ การจัดนิทรรศการให้ความรู้จากหน่วยงาน ทางราชการ การออกร้านจำหน่ายกิ่งพันธุ์และผลส้มโอของเกษตรกรชาวชัยนาท

แผนที่เมืองชัยนาท

แผนที่สถานที่ท่องเที่ยว